Jęczmienowski, Emil(Instytut Archeologii, Uniwersytet Warszawski, 2013)
W artykule przedstawione zostały trzy wybrane zagadnienia dotyczące fortyfikacji limesu rzymskiej prowincji Mezja Górna oraz prowincji powstałych po jej podziale w ostatnim ćwierćwieczu III stulecia n.e. Górnomezyjski limes pokrywa się z biegiem Dunaju na odcinku od Belgradu w Serbii na zachodzie do ujścia rzeki Łom w północno-zachodniej Bułgarii na wschodzie. Większość z omawianych umocnień została wzniesiona na prawym brzegu Dunaju, aczkolwiek część została ufundowana również na lewym. długi okres rzymskiej obecności na tym terenie obejmował niemal 600 lat, poczynając od I w. n.e. a kończąc na przełomie VI i VII wieku. Przez większość tego czasu północna granica tej prowincji była również granicą cesarstwa. od początku II w. n.e. aż do opuszczenia Dacji około 270 roku limes górnomezyjski był wewnętrzną granicą państwa, ale mimo to nie zdecydowano się na całkowite zniesienie stacjonującej tam obsady wojskowej....
Klimek, Anna Urszula(Instytut Archeologii, Uniwersytet Warszawski, 2013)
Badania wykopaliskowe prowadzone przez Polską Misję Archeologiczną w Ptolemais w latach 2002– 2010 odsłoniły centralną część domu Leukaktiosa − tetrastylowy dziedziniec − otoczony przez dwupoziomowy perystyl, skonstruowany w drugiej fazie użytkowania willi, czyli na przełomie II i III w. n.e. Trzynaście z szesnastu górnych powierzchni zachowanych elementów kamiennych kolumn zawiera znaki kamieniarskie, reprezentujące litery alfabetu greckiego....
Tomas, Agnieszka(Instytut Archeologii, Uniwersytet Warszawski, 2013)
Wiosenne badania 2012 r. koncentrowały się na obszarze położonym na wschód od obozu, w obrębie tzw. poszerzenia wschodniego, czyli wewnątrz murów wybudowanych pod koniec III w. n.e. Pomiarami geofizycznymi objęto rozległe, łatwo dostępne plateau i jego podnóże o powierzchni 2,07 ha. Wyniki badań wskazują na obecność regularnych, czworobocznych konstrukcji, zarówno w obrębie murów, jak i u podnóża wzniesienia, gdzie zarejestrowano także anomalie, które mogą wskazywać na obecność ulic biegnących na osiach N-S i E-W. Badania oporności gruntu przeprowadzono natomiast na zachód od obozu, nieopodal wspomnianej
willi. Wykryte anomalie jednoznacznie wskazują na istnienie zabudowy o charakterze mieszkalnym, prawdopodobnie miejskiej, po drugiej stronie antycznej ulicy. Zdjęcia
wysokiej rozdzielczości, obejmujące obszar obozu, canabae i dalszych okolic, wykonane z balonu helowego, zostały zintegrowane ze skalibrowanym zdjęciem satelitarnym. Planigrafią znalezisk metalowych objęto nieco większą powierzchnię (2,7 ha), podzieloną na pasy o wymiarach 30.2,5 m. Wśród zabytków wskazujących na zasiedlenie tego miejsca od I do VI w. n.e. znajdują się liczne monety, fragmenty uzbrojenia i gwoździe budowlane. Najpóźniejszą monetą jest follis Maurycjusza z 587/588 r. Interesującym znaleziskiem są także dwie plomby ołowiane,
z których jedna została zidentyfikowana jako plomba cesarska Justyniana I, a druga opatrzona jest greckim imieniem PAMPHYLON....
Kaim, Barbara(Instytut Archeologii, Uniwersytet Warszawski, 2013)
Podczas trzeciego sezonu wykopalisk na stanowisku Gurukly Depe, w południowym Turkmenistanie, kontynuowano prace zarówno w zachodniej, wyższej, jak i we wschodniej, niższej części stanowiska. Na terenie tej ostatniej, w wykopach 5 N, 6 N i 7 N odsłonięte zostały ściany kolejnych pomieszczeń dużego domostwa powstałego w v wieku, a w wykopach 5 R i 5 S – górne partie murów półokrągłej baszty z pomieszczeniem wewnętrznym, strzegącej wejścia do qala.
Głównym celem prac prowadzonych w zachodniej części stanowiska była rekonstrukcja planu przypuszczalnej warownej rezydencji. Aby odtworzyć przebieg jej północnej fasady, odczyszczono powierzchnię wykopów 12 J, 11 F,11 G i 11 h, usuwając pokrywającą konstrukcje warstwę 10–20 cm. W rezultacie tych prac, na odcinku 40 metrów, odsłonięty został mur grubości 2,4 m, zbudowany z pięciu rzędów kwadratowych cegieł. Rozpoczęto także prace w wykopie 13 I usytuowanym w obrębie południowej części rezydencji. Spośród drobnych zabytków wymienić należy dwie srebrne monety władców sasanidzkich, cztery ostraka, kilkadziesiąt przęślikow i kilka figurek terakotowych....
The paper deals with the problem of swords in the West Balt circle. It has been stated that they lack here almost entirely,
with the exception for several swords known. The author opposes such idea, showing new materials proving the usage
of swords in the Balt cultural milieu, specifically swords from bog sacrificial sites (Wólka, Czaszkowo) and elements of
swords’ scabbards, fittings of baldric belts aimed to hang the scabbard, or sword’s handle fitting discovered in graves
without swords themselves. That phenomenon is observed both in the Roman (the Bogaczewo culture and Dollkeim-
Kovrovo culture) and Migration Period (the Olsztyn group). It seems to prove that Balts frequently avoided placement
of swords in graves what could be expressed by the value of swords (see long usage of broken and then sharpened
swords) or ritual matters/beliefs (e.g. pars-pro-toto principle or taboo)....
This paper is the first attempt to summarize the state of research into the armament of the Bogaczewo and Sudovian cultures. Swords ended up with a higher than expected position. While shaft-hole axes and socketed axes played an important part, the military role of the so-called ‘fighting knives’ of the Roman period was rejected, with the exception of Dolchmesser, which were recognized as true weapons. Polearms and shields were used the most frequently. The latter, although fitting into the Central European pattern, had local traits. The bow was recognized as hunting equipment. And horses had a rather auxiliary character. Items with a Balt character that were discovered, for example, at Vimose Bog 1 and 2a and the sacrificial sites at Balsmyr, Sorte Muld, Kragehul, Skedemosse, and Uppåkra seem to prove that Balts participated in Scandinavian conflicts, which led to an exchange of ideas about such things as tactics and weapons....