Książka bazuje na pogłębionych badaniach etnograficznych przeprowadzonych pomiędzy 2003 a 2010 rokiem w środowisku wielkomiejskim, małomiasteczkowym oraz wiejskim. W latach tych autorka książki współpracowała ze 100 rodzinami o różnym statusie społeczno-ekonomicznym oraz reprezentującymi różne kompozycje domowe. Monografia ta stanowi refleksję na temat współczesnej polskiej rodziny ujętej w terminach teorii praktyki, studiów nad płcią kulturową oraz antropologii emocji. Pojawiają się w niej takie zagadnienia jak: specyfika „polskiego systemu pokrewieństwa” jaką jest feminocentryzm, kwestie negocjowania i realizacji wzorów wzajemności w myśl moralnego zobowiązania oraz dynamika wewnątrzrodzinnych hierarchii władzy. Książka stanowi krytykę abstrakcyjnego charakteru naukowych stwierdzeń na temat pokrewieństwa i rodziny, zwłaszcza w odniesieniu do studiów nad płcią kulturową, które rzadko opierają się na przesłankach empirycznych. Stąd w monografii zostają silnie zaakcentowane dane zaobserwowane w codziennym życiu „zwykłych ludzi”, które uzupełniają i korygują dotychczasowe interpretacje odnoszące się do zjawiska pokrewieństwa i rodziny. Stanowi więc studium, w którym zagadnienia takie, jak małżeństwo, role pełnione w rodzinie czy rodzinne ekonomie są ujęte z oddolnych perspektyw, oraz które porusza problemy rzadko stanowiące przedmiot badań na gruncie polskiej nauki (np. konflikty, romanse, trójkąty małżeńskie, lewiraty, hierarchie władzy). Konceptualną propozycją wysuniętą w książce jest spojrzenie na zagadnienie rodziny oraz pokrewieństwa, które odrzuca konieczność uporczywego odwoływania się do wcześniej ustalonych modeli, typologizacji i klasyfikacji, oraz które przyjmuje iż powinniśmy mówić raczej o wariantach modelu rodziny, niż istnieniu jednego obowiązującego. Idealny model rodziny nie istnieje w praktyce, a relatywnie stałe mogą być jedynie pewne mechanizmy wpisane w system pokrewieństwa, który i tak posiada swoją sytuacyjną dynamikę. Procesualność tego zjawiska wynika z tego, że pokrewieństwa nie tworzy określony zestaw ról, obowiązków, praw, terminologii, które mają je odzwierciedlać, ale bardziej działania, które są podejmowane, relacje o charakterze dynamicznym, ponieważ ulegającym nieustannym modyfikacjom i redefinicjom. Pojawiające się w monografii pojęcia nieoczywistości oraz ambiwalencji są stosowane w odniesieniu do kategorii gospodarstwa domowego, podziału na to, co prywatne i publiczne, zwłaszcza w kontekście ról i obowiązków pełnionych w rodzinie. Niejednoznaczność tych zjawisk to efekt uwzględniania relacji, w jakie wchodzą ludzie tworzący wąsko rozumianą rodzinę z dalszymi krewnymi, powinowatymi, przyjaciółmi oraz sąsiadami. Dzięki temu książka stanowi wgląd w proces materializowania się działań oraz kalkulacji aktywowanych pod presją codziennych lub kryzysowych sytuacji rodzinnych. Polskie życie w rodzinie okazuje się posiadać charakter konfliktogenny a za źródło napięć i niekoherencji uznać należy ambiwalentny stosunek do ról i obowiązków, jakie powinny być pełnione przez ludzi. To także rezultat procesu oddzielania od siebie indywidualnego życia prywatnego od kolektywnego życia rodzinnego. Rodzina jako idea bywa więc niespójna, ponieważ ludzie, ją współtworzący reprezentują nierzadko odmienne światopoglądy. Każda relacja z drugim człowiekiem ma w sobie zarzewie potencjalnego konfliktu. Więzi rodzinne jako sieć pulsujących relacji wiąże się zazwyczaj z nie do końca udanymi realizacjami ich znormalizowanych wzorców i wyobrażeń. Ta praktyczna nieidentyczność z poziomem deklaracji i ogólnospołecznych oczekiwań, jak autorka stara się pokazać w niniejszej książce, należy do jednych z najbardziej znamiennych cech polskiego pokrewieństwa....
Skotarczak, Dorota(Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2012-07-13)
Artykuł prezentuje historię i stan polskich badań nad możliwością wykorzystania filmu w warsztacie badawczym historyka. Dzieli się on na trzy części. W pierwszej zaprezentowano początkowy okres badań do lat osiemdziesiątych XX w. Przedstawiono tu głównie dyskusje, jaka toczyła się głównie w latach siedemdziesiątych na temat związków filmu i historii. To właśnie wtedy – wyjąwszy pisma Bolesława Matuszewskiego z końca XIX w. – zainteresowano się filmem jako potencjalnym źródłem historycznym (Ryszard Wagner, Jerzy Topolski). Część druga poświęcona jest przeglądowi stanowisk z ostatnich kilkunastu lat. Widać tu wyraźnie zwiększające się zainteresowanie historyków źródłami audiowizualnymi. Powstają pierwsze monografie (Dorota Skotarczak, Piotr Witek), organizowane są konferencje naukowe. Ma to z pewnością związek z popularnością historii alternatywnych i tzw. zwrotem wizualnym (W.J. Mitchell). W części trzeciej przedstawiam moją koncepcję historii wizualnej, jej definicję i zakres badawczy.... This article presents history and polish researches about possibilities how to use films by historians.It is divided into three parts. The first one discusses the first period of studys until the 80’s of the XXth century. There is a discussion which was between 70’s and 80’s about the connection of the film and history. It was then when Bolesław Matuszewski’s writings from the end of XIXth century was the beginning of time when the interests within this source of history spread (Jerzy Topolski, Ryszard Wagner). The second part is devoted to reviews of social standings from the last several years. It is worth noticing how historians become interestedin audiovisual sources. During this time there are the first monographies (Dorota Skotarczak, Piotr Witek), and scientific conferences. For sure, it must be connected whit popularity of alternate history and “The Pictorial Turn” (W.J.T. Mitchell). In the last part I introduces my own conception about “visual history” – its definition and the area of researches....
Witkowski, Rafał(Oficyna Wydawnicza Związku Karaimów Polskich, 2014)
Motywowana przez ideologię niemieckiego faszyzmu polityka eksterminacji ludności żydowskiej tworzyła stałe zagrożenie dla Karaimów mieszkających w różnych państwach europejskich, które stopniowo były podbijane przez Niemcy. Podejmowane oficjalnie od 1938 r. starania przedstawicieli Karaimów, by władze niemieckie uznały ich za ludność nie-żydowską, zakończyły się częściowym sukcesem. Po podboju Francji, Litwy i Krymu ludność karaimska zetknęła się z pewnymi formami represji, ale ostatecznie uniknęła losu europejskich Żydów. Było to możliwe tylko dzięki wysiłkom różnych osób, w tym hachana Seraji Szapszała.... The policy of the German authorities, to, in accordance with Nazi ideology, annihilate the Jewish population constantly placed the Karaites, who at that time inhabited various European countries that were gradually being conquered by German armies, in constant danger. Official attempts made in 1938 by the representatives of Karaite community to convince the German authorities to treat them as a non-Jewish population, resulted in only partial success. After the conquest of France, Lithuania and Crimea the Karaite community was persecuted in various ways. However, it succeeded in surviving the war, in contrast to the fate of most of European Jewry. This was only possible thanks to the efforts of numerous people, including hachan Seraya Shapshal....