Jednym z wyzwań, przed jakimi stoi humanistyka w dobie cyfrowej, jest nadmiar źródeł. Sieć to ogromne archiwum, dane w nim zawarte są często sfragmentaryzowane, nieuporządkowane, wypreparowane z (kon)tekstu. W sytuacji nadmiaru danych istotne wydaje się pytanie, w jaki sposób badacz (zwłaszcza historyk, ale też np. antropolog) ma szukać wiedzy o przeszłości (czyli nawet o dniu wczorajszym), jak się po tym archiwum poruszać, skoro nawet w obrębie wąskich specjalności i tematów konfrontujemy się tu z przytłaczającą ilością często sprzecznych danych? Jak badacz ma uniknąć pułapek potoczności i powierzchowności w procesie poznawczym, skoro konfrontuje się z wieloma językami rzeczywistości jednocześnie? Jak nie być intelektualnym hochsztaplerem w sytuacji, gdy nigdy wcześniej informacje na dowolny temat nie były na wyciągnięcie ręki?
Druga kwestia dotyczy języka: czy o ogromnym, otwartym repozytorium wiedzy, z której humanista korzysta w swoich badaniach, można mówić zamkniętym, spójnym i hermetycznym językiem pojęć naukowych? W jakim stopniu nowe sposoby opowiadania, nie tracąc wiarygodności przekazu naukowego, mogą oddać nieciągłość, wewnętrzne zróżnicowanie, niespójność źródła?
Jednym z podejść godzących interdyscyplinarny charakter badawczych poszukiwań z dyscypliną wobec źródła może być potraktowanie tekstu jako sieci-hiperłącza. Takie rozwiązanie zastosował Mirosław Ryszard Makowski w książce Państwo Nikt, szczególnym rodzaju case study (autor rekonstruuje biografię matki), w którym materiały źródłowe, stanowiące budulec tekstu (cytaty, zdjęcia) konfrontują się, nawzajem naświetlają, a często też kontestują, unaoczniając złożone mechanizmy procesu dochodzenia o wiedzy. Minimalizując obecność metatekstu na rzecz tekstu źródłowego (ważną rolę oprócz dokumentów pisanych pełni fotografia, ale też strona www.nikt.net – archiwum tekstów/dokumentów związanych z projektem Państwo Nikt) dokonuje oddolnej, gruntownej próby rekonstrukcji, która, wiodąc do szerszych wniosków i podsumowań, uwzględnia moc sprawczą wyjątku/detalu w nauce, historycznej nieoczywistości, szumu i zakłócenia, także w przekazie naukowym....
Jęczmienowski, Emil(Instytut Archeologii, Uniwersytet Warszawski, 2013)
W artykule przedstawione zostały trzy wybrane zagadnienia dotyczące fortyfikacji limesu rzymskiej prowincji Mezja Górna oraz prowincji powstałych po jej podziale w ostatnim ćwierćwieczu III stulecia n.e. Górnomezyjski limes pokrywa się z biegiem Dunaju na odcinku od Belgradu w Serbii na zachodzie do ujścia rzeki Łom w północno-zachodniej Bułgarii na wschodzie. Większość z omawianych umocnień została wzniesiona na prawym brzegu Dunaju, aczkolwiek część została ufundowana również na lewym. długi okres rzymskiej obecności na tym terenie obejmował niemal 600 lat, poczynając od I w. n.e. a kończąc na przełomie VI i VII wieku. Przez większość tego czasu północna granica tej prowincji była również granicą cesarstwa. od początku II w. n.e. aż do opuszczenia Dacji około 270 roku limes górnomezyjski był wewnętrzną granicą państwa, ale mimo to nie zdecydowano się na całkowite zniesienie stacjonującej tam obsady wojskowej....
Karasiewicz-Szczypiorski, Radosław; Savelâ, Oleg(Instytut Archeologii, Uniwersytet Warszawski, 2013)
Badania wspólnej ekspedycji Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz Muzeum „Chersonez Taurydzki” w Sewastopolu są prowadzone w centrum Bałakławy od 2009 roku. Dzięki nim, a szczególnie wynikom wykopalisk sezonu 2012, udało się wydzielić cztery fazy chronologiczne oraz odtworzyć plan fragmentu fortu rzymskiego w dwóch ostatnich fazach jego użytkowania....
Karasiewicz-Szczypiorski, Radosław(Instytut Archeologii Uniwersytet Warszawski, 2012)
Od 1997 roku wspólna ekspedycja Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego i Muzeum Chersonez Taurydzki odkrywa kolejne budowle związane z obecnością wojsk rzymskich na Krymie. Przebadano świątynię Jowisza Dolicheńskiego w Bałakławie-Kadykowce. Odsłonięto pozostałości dwóch wież obserwacyjnych położonych wzdłuż grzbietu Sapun-gora. Stanowiska te noszą w literaturze nazwy: Kazackaja i Kavkaz....
Since 1997, researchers from the Institute of Archaeology, Warsaw University have been finding traces of Roman military
presence in Crimea. Excavations have helped to discover several structures connected with the presence of Roman troops on the north
coast of the Black Sea. The first Roman military installation to be discovered and excavated in the Crimea was the ruins of a fort on
the Ai-Todor cape (ancient Charax). In the neighborhood of the fort, a barbarian burial ground was found which revealed a burying
tradition atypical of the Crimea: cremation in common, the deposition of ashes in amphorae and equipping graves with iron tools and
pieces of weaponry. Such a burial site is practically unique in the Crimea. The most similar typologically, and that has been excavated
and described in print is the necropolis at Tschatyrdag. It is important to establish whether people from the barbarian garrison were
buried near a fort which had been built by Roman soldiers. An initial survey of Tschatyrdag in the spring of 2008 produced several
sections of stone embankments and many single well dressed stone blocks. In the course of fieldwork in the summer of 2008, the best
preserved part of the defensive wall with the straight line of the wall face was found.
Research so far suggests that the fortification was built in first centuries of AD. Further excavations may produce more information....
Masowa emigracja zarobkowa z ziem polskich przed 1914 r. wywołała żywe dyskusje. Wzbudziła obawy o przyszłość narodu. Winę za spowodowanie tego zjawiska i jego narastanie przypisano m.in. agentom emigracyjnym, czyli pośrednikom sprzedającym bilety na okręty do Ameryki. Wiele przestępstw i nadużyć, które były nagłaśniane w prasie, potwierdzały ten stereotyp. W niniejszej pracy został on poddany analizie i zestawiony z opiniami samych emigrantów. W pracy podjęto również próbę rekonstrukcji i opisu kontekstu społecznego, struktur, zależności i metod działania składających się na pracę agentów emigracyjnych. Zarysowano także problem znaczenia działalności agentów dla emigracji w poszczególnych jej fazach w porównaniu z tym, jaką rolę odgrywały inne czynniki....
Karasiewicz-Szczypiorski, Radosław; Zawadzka-Pawlewska, Urszula(Instytut Archeologii Uniwersytet Warszawski, 2014)
W latach 2005–2006 interdyscyplinarny zespół
z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego prowadził
nieniszczące, nieinwazyjne badania murów obronnych
Chersonezu Taurydzkiego. Pracami były objęte odcinki
fortyfikacji widoczne na powierzchni gruntu. Pozostałości
umocnień analizowano przede wszystkim pod kątem identyfikacji
rodzajów budulca.
Przeprowadzono także inwentaryzację i dokumentację
pęknięć widocznych na powierzchni murów. Celem tego
drugiego projektu była identyfikacja przyczyn obserwowanych
uszkodzeń. Poszukiwanie domniemanych śladów trzęsień
ziemi na murach obronnych Chersonezu Taurydzkiego
rozpoczęto od wykonania dokumentacji fotograficznej
oraz rysunkowej dostępnych reliktów architektonicznych.
Dokumentacja została następnie porównana z publikowanymi
materiałami z innych obszarów sejsmicznych....
One of the main purposes of historical education at post-secondary school is to present to students history of Europe understood as a common civilisation. According to their opinion, the fact thatKievan Rus’ had received the Christian faith from Byzantium—in contrast to its western and northern neighbours—made the country enter the circle of Eastern Christianity. At the same time the authors present their opinion that the formal cleavage of Christian civilisation took place only in the 11th century, and a civilizational separation of Kievan Rus’ was forced by the Mongol invasion in the 13th century. As a result, the culture of the Grand Duchy of Moscow—and its successor, Russia—differed immensely and was isolated from Europe. Russia preserved its specificity both after the reforms of Peter the Great and in the 19th century, when it was a great European power playing a key role in the political arena of contemporary Europe....
Sarnowski, Tadeusz; Kovalevskaja, Ludmiła(Instytut Archeologii, Uniwersytet Warszawski, 2013)
During the fieldwork of 2012 carried out by the joint Ukrainian-Polish Protection Expedition we proceeded further with archaeological investigations on the ancient settlement activity in the Yukharine Ravine, situated in the Heraclean Peninsula within the agricultural territory (chora) of Crimean Chersonesos, divided into plots by Greek colonists in the Late Classical Period. This summer investigations took place only at two sites – 341 and 343 – containing the remains of countryside farmhouses.... Badania prowadzone w 2012 r. nad osadnictwem starożytnym w mikroregionie Wąwozu Jucharina, to jest w południowej części wiejskiego terytorium Chersonezu Taurydzkiego na Półwyspie Heraklejskim, były ograniczone do farm 341 i 343. Po oczyszczeniu stanowiska z pozostałościami zabudowy farmy 341 na północno-wschodnim stoku wąwozu z roślinności i śmieci, wykonano ukośne i pionowe zdjęcia lotnicze z latawca. Pozwoliły one ustalić przybliżone rozmiary powierzchni zajętej przez zabudowę prostokątnego obejścia (48×35 m). Na obszarze badanej w poprzednich latach farmy 343 pracami objęto przede wszystkim wieżę, w obrębie której odsłonięto pozostałości trzeciego okresu jej funkcjonowania. Materiał ceramiczny pochodzi głownie z II–III w. n.e. Na uwagę zasługuje znalezisko fragmentu kamiennej płytki (wotywnej?) z czterema literami imienia [’Aπο]λλοδ[ορος lub οτος], prawdopodobnie właściciela gospodarstwa....