Celem pracy była analiza, w jaki sposób popularyzowana była archeologia w czasopismach popularnonaukowych w Polsce w latach 1945-2000. Przeanalizowano 716 artykułów z pięciu popularnonaukowych czasopism o zasięgu ogólnopolskim dla dorosłych. Były to czasopisma o charakterze ogólnym, nieukierunkowane jedynie na nauki historyczne. Archeologia była w nich jednym z działów, przy czym w żadnym z badanych czasopism nie odgrywała szczególnej roli. Jeśli chodzi o autorów analizowanych artykułów, to w większości przypadków są to zawodowi archeolodzy, a po przeanalizowaniu tematów można stwierdzić, że czytelnik polski miał przekazywane informacje o aktualnym stanie badań, należy jednak, że stwierdzenie to jest bardzo ogólne i wymaga głębszego wyjaśnienia, sposób popularyzacji zależy bowiem w dużej mierze od tego, w jakich latach pisane były teksty. Od początku badanego okresu do końca lat sześćdziesiątych archeologia popularyzowana była najczęściej przez archeologów, specjalistów w określonej dziedzinie. Zarówno redakcje badanych czasopism jak i autorzy przywiązywali w tym okresie bardzo dużą wagę do popularyzacji archeologii i teksty były na bardzo wysokim poziomie merytorycznym. Były to lata, gdy popularyzacją archeologii zajmowali się naukowcy o bardzo dużym dorobku naukowym i, co bardzo istotne, o dużym talencie popularyzatorskim, bardzo dobrej polszczyznie. Zdawali sobie ponadto sprawę, że popularyzacja nauki jest bardzo ważnym elementem ich życia zawodowego. Na przełomie lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych widać zmianę w podejściu do popularyzacji archeologii, teksty pisane są coraz częściej przez dziennikarzy, osoby przypadkowe. Pojawiają się coraz częściej teksty syntetyczne, kompilacyjne, poziom merytoryczny artykułów staje się niższy. W tekstach pojawiają się błędy i uproszczenia. Tekstów pisanych przez zawodowych archeologów było w tamtym okresie znacznie mniej. Co ważne, artykuły pisane w tym czasie coraz rzadziej dotyczyły prowadzonych aktualnie prac. Pod koniec lat siedemdziesiątych coraz częściej pojawiały się przedruki z zagranicznych popularnonaukowych czasopism. Były to teksty o prowadzonych aktualnie badaniach, co dla polskiego czytelnika było bardzo często jedyną okazją do zapoznania się z badaniami prowadzonymi poza Polską. Pod koniec lat osiemdziesiątych wyraźnie widoczna jest kolejna zmiana w sposobie popularyzacji archeologii. Obserwuje się wyraźną dychotomię w sposobie pisania na tematy archeologiczne. Są teksty na bardzo wysokim poziomie merytorycznym, pisane zarówno przez zawodowych archeologów jak i przez zawodowych dziennikarzy naukowych, z drugiej strony widać tendencję do komercjalizacji, czy też tabloidyzacji artykułów. W tym samym czasie pojawia się nowe pokolenie archeologów popularyzatorów, dla których, podobnie jak dla archeologów starszego pokolenia, piszących w latach czterdziestych i pięćdziesiątych, popularyzacja staje się częścią pracy zawodowej i istotnym elementem. W dalszym ciągu wiele tekstów pisanych jest przez dziennikarzy, jednak koniec lat osiemdziesiątych jest swego rodzaju powrotem do tradycji popularyzacji z początku badanego okresu. Ponadto wraz z komercjalizacją rynku prasowego, rozszerza się oferta czasopism. Artykuły muszą być bardzo atrakcyjne dla czytelnika. Czasopisma nieatrakcyjne dla czytelnika znikneły z rynku, drastycznie zmniejszyły swój nakład lub tez musiałby zmienić profil, by móc przyciągnąć odbiorcę. Stosowane były różnego rodzaju techniki i strategie, których celem było uatrakcyjnienie tekstów. Obserwowana jest tu wyraźna polaryzacja strategii, ponadto strategie i techniki rozpatrywać można na kilku poziomach. Z jednej strony było to zapewnienie bardzo wysokiego poziomu merytorycznego tekstów, staranny dobór autorów wśród wysokiej klasy specjalistów archeologów, relacje z pierwszej ręki o aktualnie prowadzonych badaniach. Z drugiej strony widać skłonność do upraszczania, tendencja do pokazywania archeologii nie jako nauki, lecz jako wielkiej przygody, swego rodzaju baśni w pięknym otoczeniu. Zdarzają się artykuły pisane bardzo powierzchownie, z błędami merytorycznymi. Jeśli chodzi o analizowane tematy to układają się one w określone wątki tematyczne. Były to następujące tematy: antropogeneza, archeologia Egiptu i Nubii, archeologia Bliskiego Wschodu, problem pierwotnych siedzib Słowian i ich pochodzenia etnicznego, archeologia średniowieczna, archeologia Nowego Świata, archeologia życia codziennego, ochrona zabytków i archeologia ratunkowa, nauki pomocnicze archeologii, archeologia Starożytnej Grecji, informacje o kongresach, sympozjach, konferencjach naukowych, wydarzeniach promujących archeologię wśród niearcheologów, pseudoarcheologia, teorie fantastyczne recenzje książek. Ponadto ukazywały się teksty niemieszczące się w żadnym z tych nurtów. Tematyka artykułów bardzo często związana była bądź z prowadzonym aktualnie badaniami, bądź też z wydarzeniami naukowymi dziejącymi się w danym czasie. Czytelnicy byli na bieżąco informowani o wydarzeniach. Teksty dotyczyły prowadzonych badań i były to najczęściej informacje z pierwszej ręki. Publikacje często dotyczyły jednocześnie kilku zagadnień i poruszały więcej niż jeden temat....
This dissertation concerns the history and the causes of the Irish emigration to the United States in the first half of the 19th century. Author, using British Irish, and to lesser extent also American primary sources, analyses the situation in Ireland before the Great Famine, and the causes of this early emigration from Ireland to the United States. She also describes the character of this emigration, pointing, among other things, to the fact that it was not only roman-catholic, but also prtestant phenomenon.She also analyses the political and economic situation in Ireland, and the situation of emigrants in the United States. The dissertation ends with the Great Famine (including it), and a new wave of emigration from Ireland to the United States. In this respect it shows the differences between those two waves of emigration from Ireland....
Middle Palaeolithic leafpoint industries are widely spread in Central Europe. Leafpoints became a kind of “index fossils” for MP/UP transitional industries. For last 50 years many researches were done on the oldest leafpoint horizons (MIS 5d-3). As a result few dozens of sites can be recently ascribed as early leafpoint industries spread all over the Eastern, Central and Southern Europe. The aim of the project was to check if there are any significant differences between leafpoints and between leafpoints and other bifacial tools among all earliest leafpoint collections. In total 41 collections of leafpoints from 8 countries were analyzed by a scar pattern analysis in order to reconstruct the chaîne opératoire. The results show that the analysed artifacts are not coherent from the perspective of the technology. On most of tools under the scrutiny one may find a few separate techno-functional units which were treated in different ways in the course of knapping and correcting. The tools have a long straight cutting edge and a long straight distal posterior edge converging with the cutting edge at the tip. One can see that removals performed from different directions had different purposes whilst the cutting edge was only of practical use and any further corrections were aimed at its repair. The edge of the distal posterior part can be perceived as being of technical use. The objective of its repair was to thin the cutting edge near the tip, correct its thickness and the tip itself. Although both edges converge symmetrically at the tip they had a totally different function in a tool. Throughout the course of repairs the knappers aimed at keeping a long, straight and sharp cutting edge. The entire process of production and rejuvenation was subjected to this aim. It is especially visible in all the parts where some elements of the tools were resigned from on behalf of others. The knapping might have sometimes resulted in creating a symmetrical tool with an expose tip set in the tool’s axis but those tools were not made to be symmetrical. Their symmetry is a side effect in the process. One cannot observe any trials of making the tool more symmetrical. Those tools can be called bifacial knives. Among the analysed collection there were only few pieces which are symmetrical and were aimed to be such. Their shaping took place in separate stages and all other steps considered the aimed shape. The most important elements of those tools were the two symmetrical edges converging at the tip. The sole exposure of the tip was genuinely of much importance, still the tip was not necessarily sharp. What was more important was to set it in the axis. Only such tools from the technological point of view can be called leafpoints. On the basis of the analyses the author presents a technological definition of the leafpoint as a tools which is symmetrical and was made to be such, the tool which has two symmetrical edges converging at the tip; both edges were treated in the same way in the course of knapping.... Zespoły z ostrzami liściowatymi w Środkowopaleolityczne zespoły z ostrzami liściowatymi są szeroko rozprzestrzenione w całej Europie Środkowej. Ostrza liściowate stały się „skamieniałościami przewodnimi” dla okresu przejścia między środkowym i górnym paleolitem. Przez ostatnie 50 lat prowadzono intensywne badania nad najstarszymi zespołami z ostrzami liściowatymi (MIS 5d-3). W rezultacie odkryto kilkadziesiąt stanowisk na terenie całej Środkowej i Południowej Europy, które określa się jako zespoły z najstarszymi ostrzami liściowatymi. Celem projektu było sprawdzenie, czy istnieją różnice w technologii produkcji ostrzy liściowatych oraz innych narzędzi bifacjalnych pomiędzy tymi zespołami. W sumie analizie poddano narzędzia bifacjalne z 41 stanowisk pochodzących z 8 krajów. Przy wykorzystaniu analizy reliefu negatywowego zrekonstruowano chaîne opératoire narzędzi. Wyniki analiz pokazują, że zabytki określane wspólnym mianem ostrzy liściowatych reprezentują kilka odrębnych zamysłów technologicznych i nie stanowią spójnej grupy narzędzi. Na większości ze zanalizowanych narzędzi można wyróżnić kilka stref techno-funkcjonalnych, które poddawane były innej obróbce i traktowane były odmiennie podczas całego łańcucha operacji. Zabytki z tej grupy mają jedną prostą krawędź tnąca i zbieżną z nią na wierzchołku krawędź półtylca. Na krawędzi półtylca widoczne są liczne zabiegi technologiczne, zaś odbicia wyprowadzone na krawędzi tnącej mają jedynie na celu jej zaostrzenie i wyprostowanie profilu. Krawędź półtylca należy traktować jako krawędź technologiczną i wyprowadzane na nią w trakcie naprawy odbicia miały na celu naprawę krawędzi tnącej. W trakcie produkcji i napraw celem twórcy narzędzia było stworzenie i utrzymanie maksymalnie długiej i ostrej krawędzi tnącej, co jest szczególnie widoczne wówczas, gdy twórca musiał zrezygnować z niektórych parametrów na rzecz zachowania tych najważniejszych. Mimo, iż w trakcie napraw narzędzie mogło stać się symetryczne, to symetria ta nie była celem produkcji a jedynie jej efektem ubocznym i na narzędziach nie widać prób jej utrzymania. Ten zamysł narzędziowy można ogólnie określić mianem noża tylcowego. Pośród analizowanych zabytków były jednak i takie narzędzia, w których symetria była celem produkcji. W tej grupie narzędzi formowanie kształtu przebiegało na odrębnych, przewidzianym tylko do tego celu, etapie obróbki. Do najważniejszych elementów tych narzędzi należą dwie, jednakowo traktowane w procesie produkcji i zbieżne przy wierzchołku krawędzie. Wyodrębnienie wierzchołka było także ważnych elementem tego zamysłu narzędziowego, jednak cechą nadrzędną było jego umieszczenie w osi narzędzia. Jedynie takie narzędzia w technologicznego punktu widzenia można określić mianem ostrzy liściowatych. Na podstawie wyników analiz autorka zaproponowała nową, techno-funkcjonalną definicję ostrza liściowatego, jako tego, które w zamyśle miało być symetryczne oraz posiada dwie jednakowo traktowane w procesie obróbki, zbieżne przy wierzchołku krawędzie....
Modzelewski, Karol [et al.](Towarzystwo Naukowe "Societas Vistulana", 2002)
Niniejszy tom zawiera studia poświęcone monarchii wieków średnich w Europie od czasów jej ukształtowania się w barbarzyńskich społeczeństwach germańskich aż po późne średniowiecze. Przedstawiają one ideologię władzy monarszej i kontakty monarchii z elitami społecznymi w kręgu kulturowym Europy łacińskiej - od Półwyspu Apenińskiego i Wysp Brytyjskich poprzez Francję, Niemcy i Czechy po Polskę....
Kulesza, Ryszard(Wydawnictwo Naukowe "Askon", Wydawnictwo "Attyka", 2005)
W 490 roku p.n.e. na równinie maratońskiej walczyły wojska imperium perskiego i niewielkiej ateńskiej polis. Naprzeciwko siebie stanęli żołnierze-poddani, wykonujący rozkazy rezydującego w odległych o tysiące kilometrów Suzach króla Dariusza, i obywatele Aten, walczący w obronie leżących kilkadziesiąt kilometrów dalej rodzinnych domostw, ojczystego kraju i niezawisłości państwa. Pod Maratonem polis pokonała imperium. Dziesięć lat później syn Dariusza, Kserkses, rzucił przeciwko Helladzie liczącą kilkaset tysięcy żołnierzy armię. Pod Salaminą i Platejami znowu zwyciężyli Grecy. Maraton był pierwszym i w znacznej mierze decydującym epizodem ciągnących się wiele lat zmagań grecko-perskich. Znaczenie bitwy wykracza jednak daleko poza historię starożytnych Greków. Stwierdzenie, że bez Maratonu nie byłoby Grecji klasycznej, nie byłoby Europy - brzmi może nieco patetycznie, ale zawiera wiele prawdy. Niniejsza książka opowiada o tym, jak doszło do bitwy pod Maratonem, na czym polega jej wielkość i jakie są źródła zwycięstwa Ateńczyków....
This paper outlines the influence of the official visual language on the decoration of objects of daily use, and more particularly of the decorated "terra sigillata" ware, produced in "Arretium" (Arezzo in Italy) in the last three decades of the 1st century BC and in the first half of the 1st century AD. The decoration repertoire of this pottery includes triumphal motifs (trophies, pieces of military equipment, personifications of defeated peoples, captives, Victoria standing on a globe, Victoria holding a palm branch, a wreath or both , Venus "Victrix", triumphal quadrigas or bigas) and battle scenes (Roman and Barbarian soldiers). The motifs started appearing on pottery at the end of the 1st century BC. Most of them were in use during Augustus' lifetime and some of them even longer. Pottery with such decoration makes only a few percent of all the known decorated Arretine pieces. However, considering the mass scale of the production, these motifs had to be quite numerous. The group of motifs is interesting also because they were used by more than half of tthe Arezzo potteryworkshops producing relief ware at that time. Yet the phenomenon appears not to have depended solely on the official visual language, because some military and most of the triumphal motifs had already existed in official art and coinage of the later Roman Republic and first years of the Principate. There must have been some other reasons for their much later appearance in pottery decoration. One such reason was the economic situation of the workshops : after many years of prosperity they were forced to fight for new markets against a growing competition from Campania, North Italy and South Gaul. The political situation at the end of the 1st century BC offered a teasing opportunity. The workshops could find new buyers among the Romanized inhabitants of Roman provinces, as well as among the soldiers in legionary camps (especially along the Germanic border). It seems that these new groups of customers and their special needs inspired the craftsmen (not only from "Arretium") to introduce new themes to decorate their pottery....
Smogorzewska, Anna(Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, 2002)
Cylinder seals appeared in the eastern Anatolia in the end of the 4th millennium BC, together with other elements of late Uruk culture (e.g. Arslantepe VIA). In the Malatya-Elazig region both the cylinder seals of the Syro-Mesopotamian tradition (Norjuntepe, Korucutepe, Tajkun Mevkii, Pulur/Sakyol, Arslantepe) and the seal impressions on the pots are known (Arslantepe, Norjuntepe, Han Ibrahim §ah, Tepecik). In this area the prevailing form are seals and sealings with geometric designs (inter alia, lozenges, triangles, crosshatching, chevrons). Other motifs were also used occasionally: floral and figural (birds, scorpions), as well as quadruple spiral (Arslantepe VIB). The seals from the Upper Euphrates region resemble the "Jemdet Nasr" or "Geometric Style". Many geometric designs derive from the Uruk glyptic tradition. In the Keban area, local geg stamp seals made of clay were popular in the Early Bronze Age. They are distinguished by a characteristic repertoire of designs (swirls, concentric circles, spirals). These motifs are deeply rooted in the Transcaucasian and eastern Anatolian tradition (they were also used as decorative patterns in the "Early Transcaucasian Ware" and EasternAnatolian painted pottery). Cylinder seals and seal impressions from the Upper Euphrates area constitute an important index to the connections, presumably of a trading nature, between Syria, northern Mesopotamia and eastern Anatolia. In the local administration and economy they did not become the important device that they were in the 3rd millennium BC Mesopotamia....
This work forms part of a larger project attempting to describe the image, place, and function, as well as the methods of perception of the Muses in the antiquity. It should be stressed that those aspects of the Muses’ image in the Greek culture have been considered particularly worthy of analysis, which have been hitherto ignored or insufficiently highlighted in the research. Thus, among a number of issues under investigation there is for instance the question of the Muses’ place in the ancient Greek religion, the question of the Muses’ gender, or the problem of the relations between poetologische Bildersprache and the culture of a given period, including, among others, analyses of the scenes of poetic initiation.
This study, however, is focused exclusively on the question of the genealogy, names, and number of the Muses. To date, this particular subject-matter has not been approached more comprehensively, while the existing analytical studies are either superficial or flawed with methodological shortcomings....